Δυσκολίες στα κομμάτια μάθησης
ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ
Βασικά συστατικά της ανάγνωσης
Η κατάκτηση της αναγνωστικής ικανότητας ξεκινάει από την φωνολογική επίγνωση (την ικανότητα να επεξεργάζεται κανείς τους ήχους που ακούγονται στην ομιλία, δηλαδή, να αντιστοιχεί κανείς γράμμα και φωνούλα), προχωράμε στη φωνημική επίγνωση, την ευχέρεια (πόσο γρήγορα μπορεί να αποκωδικοποιήσει ένα παιδί τις λέξεις και επομένως να διαβάσει με ταχύτητα, ακρίβεια και προσωδία), την κατάκτηση λεξιλουγίου και τέλος οδηγούμαστε στην κατανόηση. Θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή όχι μόνο στην ικανότητα του παιδιού να αποκωδικοποιεί τα γράμματα αλλά και στην ικανότητα της ευχέρειας καθώς αποτελεί σημαντικό προβλεπτικό δείκτη για τις τρείς πρώτες τάξεις του δημοτικού.
Έγκαιρη πρόγνωση
Πρόγνωση μίας αναγνωστικής δυσκολίας μπορεί να ξεκινήσει ήδη από το νηπιαγωγείο όταν ένα παιδί παρουσιάζει δυσκολίες στο χειρισμό του προφορικού λόγου (δυσκολία στην αποστήθιση στοίχων από τραγούδια, στην σύνταξη του προφορικού λόγου, στην ανάκληση λέξεων που απαιτούνται για να εκφραστούν) και συνεχίζει στις πρώτες τάξεις του δημοτικού με δυσκολία στην ανάγνωση μεμονωμένων λέξεων. Αργή κομπιαστή ανάγνωση, αντιμεταθέσεις, αντικαταστάσεις, παραλείψεις ή προσθέσεις γραμμάτων, συλλαβών, δυσκολία στα δίψηφα και τα συμπλέγματα, αντικατάσταση παρόμοιων φωνητικά λέξεων (μένω-δένω), λάθη σε άγνωστες λέξεις και ψευδολέξεις, μπορεί να συντελούν ενδείξεις μιας μαθησιακής δυσκολίας με βάση την αναγνωστική ικανότητα.
ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ
Ενδεικτικές δυσκολίες:
Ενδεικτικές δυσκολίες:
Ενδεικτικές δυσκολίες:
Τα προβλήματα συμπεριφοράς δεν είναι συστατικό των μαθησιακών δυσκολιών ούτε αλληλένδετο με αυτές. Συνήθως έρχονται ως απόρροια των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν μέσα στην τάξη τα παιδιά, καθώς δεν μπορούν να έχουν μια κοινωνική θέση λόγω του ότι τα καταφέρνουν καλά στα μαθήματα, προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή ή να αντιδράσουν στην αδυναμία τους μέσω επιθετικότητας ή κοινωνικής απόσυρσης.
Βασικά συστατικά της ανάγνωσης
Η κατάκτηση της αναγνωστικής ικανότητας ξεκινάει από την φωνολογική επίγνωση (την ικανότητα να επεξεργάζεται κανείς τους ήχους που ακούγονται στην ομιλία, δηλαδή, να αντιστοιχεί κανείς γράμμα και φωνούλα), προχωράμε στη φωνημική επίγνωση, την ευχέρεια (πόσο γρήγορα μπορεί να αποκωδικοποιήσει ένα παιδί τις λέξεις και επομένως να διαβάσει με ταχύτητα, ακρίβεια και προσωδία), την κατάκτηση λεξιλουγίου και τέλος οδηγούμαστε στην κατανόηση. Θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή όχι μόνο στην ικανότητα του παιδιού να αποκωδικοποιεί τα γράμματα αλλά και στην ικανότητα της ευχέρειας καθώς αποτελεί σημαντικό προβλεπτικό δείκτη για τις τρείς πρώτες τάξεις του δημοτικού.
Έγκαιρη πρόγνωση
Πρόγνωση μίας αναγνωστικής δυσκολίας μπορεί να ξεκινήσει ήδη από το νηπιαγωγείο όταν ένα παιδί παρουσιάζει δυσκολίες στο χειρισμό του προφορικού λόγου (δυσκολία στην αποστήθιση στοίχων από τραγούδια, στην σύνταξη του προφορικού λόγου, στην ανάκληση λέξεων που απαιτούνται για να εκφραστούν) και συνεχίζει στις πρώτες τάξεις του δημοτικού με δυσκολία στην ανάγνωση μεμονωμένων λέξεων. Αργή κομπιαστή ανάγνωση, αντιμεταθέσεις, αντικαταστάσεις, παραλείψεις ή προσθέσεις γραμμάτων, συλλαβών, δυσκολία στα δίψηφα και τα συμπλέγματα, αντικατάσταση παρόμοιων φωνητικά λέξεων (μένω-δένω), λάθη σε άγνωστες λέξεις και ψευδολέξεις, μπορεί να συντελούν ενδείξεις μιας μαθησιακής δυσκολίας με βάση την αναγνωστική ικανότητα.
ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ
Ενδεικτικές δυσκολίες:
- Στη διάκριση φθόγγων στην ομιλία (φ-θ, δ-β,τ-π)
- Στην κατανόηση απλών λέξεων ή οδηγιών όταν υπάρχει θόρυβος
- Στην κατανόηση του νοήματος πολυσύλλαβων λέξεων
- Στην διάκριση ουσιαστικών της ίδιας εννοιολογικής κατηγορίας (π.χ. φως/ήλιος)
- Στην κατανόηση ότι δυο προτάσεις με διαφορετική σύνταξη μπορούν να σημαίνουν το ίδιο (π.χ ο σκύλος κυνηγούσε τη γάτα σημαίνει το ίδιο με η γάτα κυνηγήθηκε από το σκύλο)
- στην κατανόηση ερωτήσεων με υποθετικούς, χρονικούς ή αιτιολογικούς συνδέσμους (αφού, όταν, πριν, γιατί)
- Στην κατανόηση παροιμιών
- Στην κατανόηση του χιούμορ
- Στην κατανόηση προφορικών οδηγιών
- Στην εκτέλεση σύνθετων εντολών
- Στην ανάκληση αυτοτελών ακολουθιών (μερες, μήνες)
- Στην παράθεση σε σωστή σειρά πληροφοριών και δεδομένων
Ενδεικτικές δυσκολίες:
- Στην οργάνωση και ομαδοποίηση εννοιών
- Στην μεταπήδηση από την μία ιδέα στην άλλη
- Στην οργάνωση ιδεών σε ένα ενιαίο σχέδιο δράσης
- Απόσπαση από λεπτομέρειες κατά την διάρκεια της εκτέλεσης ενός έργου
- Διεξαγωγή πρόωρων συμπερασμάτων
- Δεν γνωρίζει ακριβώς τι μπορεί να κάνει καλά και τι όχι
- Δεν διορθώνει τα λάθη του ακόμα κι όταν τα καταλαβαίνει
- Δεν συμμετέχει σε μαθητικές δραστηριότητες για να μην αποτύχει
Ενδεικτικές δυσκολίες:
- Στον εντοπισμό κεντρικής ιδέας
- Εξαγωγή συμπεράσματος
- Στις προβλέψεις και υποθέσεις σχετικά με το περιεχόμενο του κειμένου
- Στην διάκριση των σημαντικών από τις ασήμαντες πληροφορίες
- Στην οργάνωση πληροφοριών που παρέχονται σε ένα κείμενο
- Στην χρησιμοποίηση στρατηγικών για την κατανόηση (υπογραμμίσεις κ.α.)
- Άγχος- ακαδημαϊκή άρνηση- υψηλότερο άγχος
- χαμηλή πεποίθηση αυτό-αποτελεσματικότητας- παραίτηση από το ακαδημαικό έργο
- χαμηλή αυτό-αντίληψη και αυτό-εκτίμηση
- μειωμένα κίνητρα και στόχοι
Τα προβλήματα συμπεριφοράς δεν είναι συστατικό των μαθησιακών δυσκολιών ούτε αλληλένδετο με αυτές. Συνήθως έρχονται ως απόρροια των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν μέσα στην τάξη τα παιδιά, καθώς δεν μπορούν να έχουν μια κοινωνική θέση λόγω του ότι τα καταφέρνουν καλά στα μαθήματα, προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή ή να αντιδράσουν στην αδυναμία τους μέσω επιθετικότητας ή κοινωνικής απόσυρσης.